Varda el testo de Sicìlia

{{Infobox de Divixion aministrativa
|Nome = Siciłia
|Nome locałe = {{scn}} Sicìlia
|Panorama = 
|Didascałia = 
|Bandiera = Sicilian Flag.svg
|Voxe bandiera = Bandiera de ła Siciłia
|Stema = Coat of arms of Sicily.svg
|Voxe stema = Stema de ła Siciłia
|Stato = ITA
|Grado aministrativo = 1
|Cavedal = [[Pałermo]]
|Tipo = [[rejon a statuto speciałe]]
|Aministrador locałe = [[Rosario Crocetta]]
|Partìo = [[PD]]
|Data elesion = [[2012]]
|Data istitusion = [[15 de majo]] [[1946]]
|Lengue uficiałi = [[Łengua itałiana|itałian]]
|Lengue = [[Lengua siciłiana|siciłian]]<br /> Minori:[[Lengua albanexe|albanexe]]<ref>Nei comuni di Contessa Entellina, Piana degli Albanesi e Santa Cristina Gela; la minoranza albanofona ze tutelata in base alla [http://www.camera.it/parlam/leggi/99482l.htm L.N. 482/1999] e dalla [http://109.232.32.23/VirtualCommunity/_image.aspx?id=bb848999-e480-487d-9544-18344aaed4c5 L.R. 26/1998]</ref>, [[Diałeti galo-italisi de Siciłia|galo-italego]], [[łéngoa greca|greco]]<ref>[http://comunitaellenicadellostretto.files.wordpress.com/2013/02/delibera-delimitazione-territoriale-ceds.pdf Comun de Mesina].</ref>
|Latitudine gradi = 38
|Latitudine minuti = 6
|Latitudine secondi = 56
|Latitudine NS = N
|Longitudine gradi = 13
|Longitudine minuti = 21
|Longitudine secondi = 41
|Longitudine EW = E
|Altitudine = 391<ref>{{it}} [http://it.db-city.com/Italia/Sicilia db-city.com]</ref>
|Superfise = 25711
|Abitanti = 5049598
|Axornamento abitanti = 30/09/2011
|Sotodivixion = [[Siciłia#Sudivixion aministrativa|9]]
|Sotosotodivixion = [[Elenco dei comuni de ła Siciłia|390]]
|Divixion confinanti = gnanca una (ìzoła)
|Fuxo orario = +1
|CodexeISO=[[ISO 3166-2:IT|IT-82]]
|Codexestatistego = 19
|Nome abitanti = siciłiani
|PIL = 
|PIL paromo = 
|PIL PPA = 68.741,0 [[Milion|mln]] [[Euro|€]]
|PIL paromo PPA = 17.488 [[Euro|€]]<ref>{{it}} [http://www.qds.it/8291-sicilia-17-488-euro-il-pil-pro-capite-2010.htm Dati rełativi al 2010]</ref>
|Imaxene locałixasion = Sicily in Italy.svg
|Mapa = Provinces of Sicily map.png
|Didascałia mapa = 
|Sito = http://pti.regione.sicilia.it/portal/page/portal/PIR_PORTALE
}}
Ła '''Siçiłia''' (in [[łéngoaa siçiłiana|siçiłian]] ''Sicìlia'') ła xe na region (25&nbsp;711&nbsp;km², i abitanti i sùpara i 5 miłioni, caòłogo [[Pałermo]]) [[italia]]na.<br>
Ła xe bagnada a nord dal [[Mar Tiren]], a est dal [[Mar Jonio]] e a sudovest dal [[Canal de Siciłia]]; el Streto de Mesina ła separa a nordest da ła [[Całabria]].

A łiveł aministrativo ła xe ła region pi estexa del stato itałian.

Ła Siciłia xe na tera piena de storie e difarenti culture che łe ga prodoto na identità forte, tìpega e caraterìstega de l'ìxoa.

== Zeografia ==
Ła xe na [[ìzoła]] inte el sud de l'Itałia. Se trata de ła pi granda ìzoła del [[Mediteraneo]].<br>
Ła ga forma de triangoło, co łi tre vertisi rapresentai da ''Cao Boeo o Łilibeo'' a ovest, Ponta del Faro a nordest e Cao Ìxoła de łe Corenti a sudest.
<br>
Łe fa parte de ła rejon anca el arsipełago de łe Eolie a nordest, ła ìzoła de ''Ustica'' a nordovest, el arsipełago de łe Egadi a ovest e ła ìzoła de Pantełeria co el arsipełago de łe Pełagie a sudovest.

Ła xe in bona parte montagnoza e cołinar, co łi riłievi maxori inte ła banda nordoriental.<br>
El pì inportante el xe el volcan Etna (3340 m.). Staltri łi fa parte del Apenin Sicuło, un łongo ałineamento de montagne co orientamento estnordest-ovestnordovest, che el va dal Streto de Mesina a ła vałe del Torto; el xe divixo inte łi grupi dei Pełoritani, dei Nebrodi<ref>noti anca cofà Caronie</ref> e de łe Madonìe.
Pì basi łi xe łi Monti Iblei, ìzołai inte el canton sudoriental, łi Monti Erei che łiocupa ła banda sental de ła ìzoła, e łi Monti Sicani inte ła banda sentro-oriental.<br>
Łe pianura pì estexe ła xe ła Piana de Catania, intra el Etna a nord e e łi Monti Iblei a sud, e cheła de Geła, a sudovest dei Monti Iblei.

Łi corsi de acua łi ga carater torentisio, co piene inporovixe in inverno e łonghi periodi de magra.<br>
Łi pì inportanti łi xe el Simeto, el Salso<ref>noto anca cofà Imera meridional</ref>, e el Platani.

Ła ga clima de tipo mediteraneo, influensà da ła distansa dal mar e da ła altitudine.<br>
Łe xone pì piovoxe łe se cata a nordest, chełe manco piovoxe a sudest.

== Istòria ==
[[Imàjine:Historical-map-of-Sicily-bjs-1.jpg|thumb|left|Na vecia mapa de ła Siciłia inte el XVII secoło.]]
Ła rejon, xa abitada inte el pałeołitego, ła xe abitada inte el età del fero da elimi, sicani e sicułi.<br>
Inte el IX-VIII secoło vanti Cristo, ła vien cołonixada da fenici e cartaginexi inte łe coste osidentałi, da grèsi inte łe coste orientałi.<br>
A partir dal III secoło vanti Cristo, co che tuta ła ìzoła ła vien concuistada da łi romani, el teritorio restarà senpre unifegà inte na ugnoła entità połitega, anca se sogeta a un mucio de difarenti goerni sia łocałi che foresti.<br>
Inte el V secoło ła vegnarà ocupada da łi vandałi e inte el VI da łi bisantini.<br>
Inte el IX łi arabi ''kalbiti'' łi forma el primo stato sovran, sevio inte el XI secoło da łi normani.
Da el XIII al XIX secoło ghe sarà senpre al poter dinastie foreste: svevi, angioini, aragonexi, spagnołi, àustriaghi, savoiardi, e napołetani.<br>
Inte el 1861 ła vegnarà anesa al Regno de Ìtałia.<br>
A inìsio del XX secoło cofà molte altre rejon ìtałiane ła sara interesada da inportanti flusi de emigrasion.

== Połitega ==
Ła Siciłia ła xe aministrà da l'Asenblea Regional Siciłiana, ła xe na region col Statuto Speciałe. I Deputai i xe 90.

=== Sudivixion aministrativa ===
Al di de ancuò inte ła Siciłia ghe xe 9 enti łivel paragonàbiłe a cheło de łe province itałiane:
* łe sità metropołitane de [[Provincia de Catania|Catania]] (''Catanìa''), [[Provincia de Mesina|Mesina]] (''Missina''), e [[Provincia de Pałermo|Pałermo]] (''Palemmu'')
* i łibari consorsi comunałi de [[Provincia de Agrigento|Agrigento]] (''Girgentu''), [[Provincia de Caltaniseta|Caltaniseta]] (''Nissa''),  [[Provincia de Ena|Ena]] (''Castruggiuvanni''), [[Provincia de Raguxa|Raguxa]] (''Rausa''), [[Provincia de Siracuxa|Siracuxa]] (''Sarausa'') e [[Provincia de Trapani|Trapani]] (''Tràpani'').

==== Comuni prinsipałi ====
Łe sità prinsipałi łe xe Pałermo, [[Catania]], [[Messina|Mesina]], e [[Siracuxa]].

== Note ==
<references />

{{regioni}}
{{Siciłia}}
{{Controło de autorità}}

[[Categoria:Siciłia| ]]
[[Categoria:Ìxołe del Mediteraneo|Siciłia]]
[[Categoria:Ixołe de l'Eoropa|Siciłia]]