Utensa:Fierodelveneto/Riforma de ła scritura Veneta en vec.wiki
Stato:
Ponti de ła riforma:[canbia | canbia el còdaxe]
- Letara Ł: Come unega ƚetara tajada. La Ł ła połe esare lexesta in manjiere difarenti: Scrivesta: Cavało ła połe esare lexesta: 1. Cavalo - 2. Cavaeo - 3. Cavao - 4. Caval
- Letara X: Standar par indegare cheƚa letara che ƚa njien pronunçada come na "'Z'" e en algune xone "Đ". La poƚe esare lexesta: 1. "Lezare" - 2. "Ledare"
- Letara Ç: Standar par indegare letara che S che ƚa deriva da na C: "Speçiałe" che ƚa poƚe esar lexesta: 1. "Speciale" - 2. "Spesale"
- Letara Q: Sostituia intieramente da ƚa letara C.
- Paroƚe come Ris-cio, fis-cio andove ƚa C ƚa njien lexesta: Proporia che vegnese doparà el tratin tipego de ƚe lengue neoƚatine.
Come aplegarla co suçeso:[canbia | canbia el còdaxe]
- Sostitusion de ƚe letare conponeste n'te ƚa tastiera Veneta Wikipedia!
- Scanbiare ƚa "ƚ" de (L+H) co ł, e xontarghe ƚa Ł granda.
- La ç xà ƚa garia da esarghe in tute ƚe tastiere fixeghe: Bixogna xontarghe co on codaxe ƚa Ç granda.
Articoƚi[canbia | canbia el còdaxe]
Determinadivo[canbia | canbia el còdaxe]
mascołin | femenin | |
singołare | el, l', ło | ła, l' |
plurałe | i | łe |
Indeterminadivo[canbia | canbia el còdaxe]
mascołin | femenin | |
singołare | un, on, n' | na, n' |
plurałe | / | / |
Partidivo[canbia | canbia el còdaxe]
mascołin | femenin | |
singołare | de l',del | de ła |
plurałe | dei | de łe |
Ajetivi[canbia | canbia el còdaxe]
El xenaro e el numaro[canbia | canbia el còdaxe]
Che'l finise in A
Singołare | Plurałe | |
Mascułin | -a | -i |
Femenin | -a | -e |
Che'l finise in E
Singołare | Plurałe | |
Mascułin | -e | -i |
Fememnin | -e | -i |
Che'l finise in O
Singołare | Plurałe | |
Mascułin | -o | -e, -i |
Femenin | -a | -e |
Prepoxision[canbia | canbia el còdaxe]
el | la | i | łe | |
De | del | de ła | dei | de łe |
a | al | a ła | ai | a łe |
da | dal | da ła | dai | da łe |
in | in'tel | in'te ła | in'tei | in'te łe |
co | col | co ła | coi / cołi | co łe |
so | sol /sul | so ła | soi /sui | so łe |
par | par el/pa'l/pal | par ła /pa'ła | pai /par i | par łe/pałe |
intrà | intrà el | intrà ła | intrà i | intrà łe |
Alfabeto Veneto[canbia | canbia el còdaxe]
scritura | a | b | c | ç | d | e | f | g | h | i | j | l | ł | m | n | o | p | r | s | t | u | v | x |
pronunça | /a/ | /b/ | /k/ - /ʧ/ | /s/ - /ʧ/ | /d/ | /e/ o /ɛ/ | /f/ | /g/ | -- | /i/ | dʒ/ - /i/ - /j/ | /l/ | /e/ - /ˈ/ - /l/ | /m/ | /n/ | /o/ | /p/ | /r/ | /s/ - /ʦ/ | t - /ʧ/ | /u/ - /w/ | /v/ | /z/ - /ð̞/ |
Lista de ƚe paroƚe/fraxe che ƚe se xé drio perdare in Veneto[canbia | canbia el còdaxe]
in costrusion @Davy1509]
@Vajotwo] @Sinucep] @Ciaurlec] Ve consejo de darghe na ociada a sta parte cuà
Te me devi dare ...ƚa so forma justa in Veneto ƚa xé... Te me ghè da dare.
- Antrìga = Ortica
- Arenare = Circondare
- Aventario = Inventario
- Anda = Andatura, portamento
- Acuaroƚo = Acquario / Acquatico
- Bànpa /Vanpa = Fiamma
- Bàlbo = Balbuziente
- Baƚansa = Bilancia
- Bastansa = (IT) Abbastanza
- Barufare= Litigare
- Bexegare = Frugare, Cercare
- Bonbana = Abbondanza
- Brovente - Broénte = Bollente
- Broare = Scottare
- Bolse = Tosse
- Bolsegare = Tossire
- Bruscare = Potare
- Brusca = Spazzola
- Bruschin = Spazzolino
- Bruschin da denti = Spazzolino da denti
- 1.Bajoco / 2.Mona= 1.Stupido / 2. Monos = Scimmia.. Stupido in quanto sembri mentalmente una scimmia.
- Caìn /Cavin = Catino
- Canevaro / Cantiero = Cantiere
- Caneva = Cantina
- Chive= Qui, Qua
- Costumare - Costumarse = (IT) Abituare / Abituarsi / Solere - (ES) Acostumbrar / Acostumbrarse
- Cade = v.dif (IT) bisogna, conviene, necessario ex:"No cade mija che te vaga ƚà.. 'Se te vui farlo, cade che te fasa cusì..'
- Cagnare / Tore in jiro = (IT) Prendere in giro, sfo*tere
- Cuareƚo= Mattone
- Canevasa= strofinaccio
- Calsina= Calce
- Dadìo" = Ottimamente
- Daspò / Dapò"= Da quando (da po che)
- Debòto" = Tra poco
- Deóndi / De ondi" = Distante (Va de ondi)
- Dexbòn / Debòn= Davvero / Seriamente
- desfantare= Sciogliere
- Faveƚare= Parlare (Trevixo orientaƚe, Venesia Juƚia, Istrioto, Dalmato)
- Funaraƚe/Funeraƚe = (IT) funerale
- Faƚare = Sbagliare
- Faƚivare / Nevegare= Nevicare
- Forbire / Forbirse (Netarse fondamente) = (IT) Pulirsi profondamente
- gajàrdo= abbondante
- Grataroła"= Grattugia
- gaƚàn =. nastro
- gaƚàni = crostoli,
- gaƚera = prigione, spietato, birbante
- Gheba = Gabbia
- Live = Lì, Là
- Lagremare / Lagrema = (IT) Lacrimare / Lacrima
- Lanpro = Chiaro
- Lanpresa=Chiarezza
- maseneta=Granchio
- Masa = (IT) Troppo
- maroele=Emorroidi
- maridaùro=Matrimonio
- Maridarse=Sposarsi
- marchexa /marchexe=Mestruazione /Mestruazioni
- Marangon=Falegname
- Maràntega= vecchia, non in forma
- Maldìo / Maƚedìo / Maldixesto / Maldixuo = Maledetto
- Lomè= Solamente / Soltanto
- Ne =
(IT)
Ci (Te ne ghè da dare ƚa roba) -
(Te ce ghè da dare ƚa roba) - Netare / Netarse = Pulirsi
- Onbrìa = Ombra (L'albaro el fa onbria)
- Paciara=Pozzanghera
- Paciàre= Rumore di saliva
- Paciaràre= Pestare fango
- Paltàn= Fango
- Papùsa /Savàte= Ciabatta
- Pergoƚo = Terrazzo (Anca in Itaƚian ghe xé ƚa paroƚa: 'Pergolo', ma ƚa se rifarise a on: Terrazzo dal quale si parla).
- Raxirse = irritarsi
- Ràdego = Alterco
- Raxentare / Raxentarse = (IT) Riscacquare / Riscacquarsi
- Sbeletàre= Truccarsi (sbeƚeto=Trucco)
- stravisiare / ingoxare = Ingozzarsi / Gozzovigliare
- strica / stringa = striscia, linea
- strenxare = stringere
- strejare = rimproverare/ strisciare
- strisare = strisciare
- streja = fila di persone o cose
- stropoƚo = tappo
- sanca = sinistra
- stufare = stancarestrìarie
- supiare = soffiare
- striarie = Stregonerie
- Strìa=Sfiga
- sorbire = subire
- Sbajare= Sbagliare, Abbaiare
- Streviare / Straviarse = Distrarre, distogliere (si)
- sasinare = rovinare / assassinare
- sasin = assassino
- sofrire = sopportare
- Someja= Foto
- Somejarse = 1. Fotografarsi 2. Sembrare la fotografia di qualcun'altro (Assomigliarsi)
- Somexo= Esempio
- Strenja = Sfiga
- travinàre - traxbordare = traboccare
- Ustàre= Puzzare, (Qualcosa che maleodora)
- Visineƚo= Piccolo tornado (in xenare i ghe xé in primavera), Vortice (anca Vortaxe)
- Veƚorio = (IT) Veglia Funebre
- Xena= Ascella
- Xengare= Viziare
- Xaoƚare = In jiro de macacon,
- Xoƚare = Variante de voƚare.
Difarense intrà Vèneto-Braxilegno e Vèneto[canbia | canbia el còdaxe]
Vèneto braxilegno - Vèneto
- Potrer/potrero = Sarajo (recinto, recinzione).. el sipia cheło de ła caxa o el sipia anca cheło andove ghe xé i cavałi, łe vache eçe..
- Cada/Ogni = Ogni o cada (arcaego)