Leje

Ła leje (o anca dixesto e scrivesto lexe par el so derivar da ła łéngoa latina lex, ato normativo) xè un conseto che 'l se lega a vari canpi sientifeghi e tecneghi.

Definision

• Inte'l dirito, ła leje ła xè un ato normativo, vałe a dire un ato xuridego che costituise fonte del dirito, de norme primarie, che łe pone prinsipi o i individua regołe conportamentałi de cui se inpone l'oservansa inte i teritori o inte łe agregasion sociałi (nasionałi, pùłitighe o comunque de pì individui) cui ła xè destinà.
• Inte ła matemàtega e inte ła loxega matemàtega, na leje ła xè 'n afermasion provà a partire da un insieme de ipotexi de partensa, e ła gà vałore asoluto inte'l anbito de vałidità de łe dete ipotexi. Pì coretamente łe "lexi" łe vien ciamàe teoremi.
• Inte ła fìxega, inte ła chìmega e inte altre sciense par łe quałi xè posibiłe adotare metodi sperimentałi rigoroxi (quałi ripetision de ła mexura, inequivoca identifegasion de łe condision al contorno) ła leje xè na relasion de tipo matemàtego che lega do o pì grandese mexurabiłi; pol essare el rixultato de un modèło teorego suportà da dati sperimentałi, opùr na pura formałixasion de regołarità oservàe sperimentalmente che acuista vałore preditivo par eventi simiłi, entro limiti ben definìi.

Par savèrghene de pì, vardarse ła voxe Leje Fìxeghe.

• • In probabiłità però par leje de na variabiłe aleatoria se intende na partegołare funsion che ne descrive el conportamento.
• In altre sciense, cofà (par exenpio, ma nò soło) inte 'l economia, inte łe sciense sociałi, biołoxeghe e medeghe, ła leje xè pì speso un conseto asertivo xeneralmente descritivo de talune regołarità riscontrabiłi inte'l mondo reałe, par lo pì enpiregamente dexunte da rilevasion sperimentałe o storega, e che vien a asumare un vałore preditivo.

Inte'l anbito xuridego o sperimentałe, ła leje ła xe donca na formuła che xe rivada ai nesesàri efeti espresivi par rejistrare e/o prevedere andamenti e/o conportamenti, secondo na sintexi efetuà ex ante inte'l caxo de ła leje xuridega (po-ché ła leje presede ła so sucesiva oservansa), o ex post inte'l caxo de ła leje enpirega (po-ché ła leje segue ła rilevasion sperimentałe de na regołarità). Łe lexi puramente matemàteghe, d'altra parte, łe gà na vałidità asołuta e atenporałe che mal se riconduse a ła presedente definision.

Varda anca

• Dirito

Łigadure foreste

• Normattiva-il portale della legge vigente xè 'l sito a cura de ła Republica Itałiana ove łe xè consultabiłi tute łe lexi vigenti, sia que łe publicàe inte ła Gaxeta Uficiałe, sia quełe faxenti parte de ła legixlasion regionałe, sia łe lexi aprovàe in atexa de publicasion
• Indexe de łe lexi da ła XIII legixlatura (dal 9 de majo 1996)
• "Legixlasion axornà e coordinata" su AmbienteDiritto.it - Rivista xuridica - ISSN 1974-9562 [1]