Euro

Simboło del'euro

Moneda da un euro

Moneda da un euro

L'Euro el xe la monéda comun europea che, contrariamente da quel che se crede de sołito, ła vien doparà 'nte ła Xona de l'Euro xa dal 1° de xenaro del 1999, in sostituzsion de łe monéde nazsionałi. El equivoco el nase dal fato che ancora par tre ani da cheła data łe monéde nazsionałi łe ga sevità a zsircołar e èsar doparae.

Dal 1° de xenaro del 1999, defati, łe monede nazsionałi łe xe deventàe gnente de pi che sotomultipli de l'Euro dopo che jera stà fisà dei tasi de cambio fisi e irevocabiłi verso ła nóva moneda ùnica, l'Euro.

I tasi de canbio i jera stà fisài co un no senplice calcoło, ciapando a riferimento el vałor de ogni moneda rispeto al dołaro USA co ła partesipazsion del (ałora) ministro del texoro tałian Carlo Azeglio Ciampi.

Da chel momento in vanti, tute łe tranxazsion finanzsiarie łe xe stà obligatoriamente in Euro, e i marcài finanzsiari i ga scumisià fisar i presi de borsa e i canbi monedari gavendo come unico riferimento l'Euro. Fin dal 1° xenaro 1999 jera legałe e posibiłe de far ogni tranxazsion in Euro (questo no'l escludeva de poder doparar i só sotomultipli nazsionałi) e i Stati i gavéa ła posibiłità ma no l'obligo de ciapar qualsiasi inizsiativa par favorir e pareciar l'entrada in sircołazsion de l'Euro concretizà in forma fìxica, prevista par el 1° xenaro 2001.

La pi conpleta inerzsia dei vari governi ła ga fato in maniera che el 1° xenaro del 2001 el publico el xe stà de fato sofegà soto ła sorpréxa dei nuvi schei. Tute łe categorie econòmeghe organizàe, nel fratenpo, łe gaveva avuo modo de pareciarse co i nuvi listini e ciapar pa'l coło ła masa dixorganizada asołutamente no pronta. L'inpato psicołogico de védar i presi espresi coi novi vałori el ga fazsiłità el zógo de chi che, metendo presi conpagni de prima (ma in Euro), el ga praticamente radopià i listini. Questo spiega tute łe sircołari che jirava favełando de "Grande Opportunita'" oferta da l'Euro, mentre che, a rigor de lojica, ła senplice introduzsion de un nóvo sistema de calcoło ła gavarìa dovùo eser del tuto neutro.

A ogni modo, ła nóva moneda ła ga irevocabilmente ligà insieme le economie dei paixi partesipanti. Questo ga significà na stabiłizazsion de l'inflazsion e par conseguensa un liveło de costo dei schei (intarese) mai cusì baso in Italia. In sto modo qua i finansiamenti i ga scumisià a èser particołarmente convegnenti e parò l'ineficienzsa struturałe del marcà italian in particołare ła ga in realtà favorìo enti finazsiari e società imobiliari che i ga portà tuto a só profito el vantajo de l'Euro, e par converso a totałe scapito dei singołi consumatori. Insoma, i pi svantajài i xe comunque stai costreti a pagar el preso pi grando come che sucede in tuti i grandi stravoldjimenti, co l'agravante de ła conivenzsa del sistema połitico

Visto da na prospetiva piasè a łóngo termine, se trata parò de n' avenimento epocałe e senzsa altro de na grandìsima conquista par l'economia nel só conpleso se se łasa da parte łe distorsion e i trasferiminti de rèdito da i poareti (dipendenti e pensionài) verso i siuri. Sopratuto, ga ligà de forzsa l'economia italiana co łe economie pi sviłupàe obligàndone a afrontar novi canpi produtivi e a abandonar łe produzsion a alto contegnùo de manodopra par deventar, no senzsa dołor e no in póco tenpo, na economia de ecełenzsa e servizsi.

Dal pónto de vista tecnico de jestion monedaria, ła cołaborazsion de łe banche zsentrałi co ła BCE in ocaxion de l'introduzsion de l'Euro ła xe stada estremamente sodisfasente. Portar in tuti i sportełi bancari na quantità cusì enorme de banconote e monede in tenpo parfeto e smaltir na quantità altretanto strabiłiante de moneda vecia ła xe stà senzsa altro na grandìsima próva de eficiensa e organixazsion, motivo de vanto par tuta ła UE.

Aseto Istituzsionałe

Le banche nazsionałi łe ga conferìo tute łe só sovranità al nóvo organismo creà par jestir ła połitica monedaria comun. Łe banche nazsionałi, in canpo monetario, łe xe deventàe insoma senplisemente agenzsìe periferiche e executive e de controło de decixion ciapàe da ła B.C.E. (Banca Centrale Europea). I governadori de łe diverse banche nazsionałi, insieme ai òrgani comunitari, i partèsipa a ła jestion de ła BCE e a ła nomina del Presidente Executivo, che 'l gode de gran independenzsa e autonomìa.

Conpito istituzsionałe de ła BCE el xe de garantir e protèjer ła stabiłità e el poder de "aquisto" de l'Euro, e no de altro come par exenpio de łe połitiche macro-economeghe. La BCE ła xe stretamente tegnùa a rispetar i só conpiti istituzsionałi, che i vien regołai in detajo e i xe sojeti a controło jurisdisionałe da parte de ła Corte de Justisia Europea.