Zało

Zało
Coordenae de cołore
Hex	FFFF00
RGB (r, g, b)	(255, 255, 0)
CMYK (c, m, y, k)	(0, 0, 100, 0)
HSV (h, s, v)	(60°, 100%, 100%)
Ciave CSS	yellow

El xało o zało el xé un dei cołori del spetro che l'omo el xé bon a véder. El ga na longhesa d'onda contegnua infrà 565 e 590 nanometri. El xé un dei tre cołóri primari sotrativi, conpagno al ciano ed al magénta e el só cołor conplementar el xé el vioła. El xé el cołor sentral del'arcovèrxene.

El xé un cołor bastasa comun in natura: speso łe piante łe fa fióri chei se pol véder ben da łontan e i atrae i bai, per reałixar l'inpołinasion. Anca paréci fruti i xé xałi, per ła prexénsa de carotenoidi: sto cołor el fa el fruto più beo a véder e atrae bestie o ómeni chei posa reałixar al megio ła diseminasion. Ghe xé anca bestie, in xèner bai come ave e brespe, che łe xé xałe: sto cołor, asieme al negro, el da un mesagio precixo de averténsa: ocio che se ti me da fastidio mi poso pónxerte col mi bresagio. Ghe xé anca quei che i ìmita sti qua per far paura: el xé el caxo dei sìrfidi chei ga i cołori de łe brespe anca se i no ga el só spin.

'Ntel lenguagio stradal el xało el se tol qualche signifegà. Na bandièra xała ła dixe che ghe xé ris-cio e no se ga da superar. El cołor in mexo al semàfaro el se iłùmina daspò el verdo per avixar che xé drio rivar el roso: se ti xé in mexo a ła strada ti pol pasar, ma scomensar a traversar col xało el xé proibio. 'Ntei Stati Unìi de Mèrica el xało el xé el cołor dei taxi.

I vién diti xałi quei romanzi co sene de crìmene: sta definision ła vién fora da na cołana de łibri publicada da Mondadori 'ntei ani 1930. Łe pàxene xałe łe xé quee che łe ga i nùmeri de tełèfono e i indirisi de aziende e atività de tràfego, ste qua łe xé divixe per servisio.

Ła farina xała ła xé quea tólta dal formenton: co sta qua se fa ła połénta e i biscoti, ciamadi propio per el łor cołor, conferio propio da ła farina xała che ła xé l'ingrediénte prinsipal, i załeti.