Difarense intrà łe version de "Àustria"

Da Wikipedia, l'ençiclopedia libara.
[Revixion njiancora controłà][Revixion njiancora controłà]
Contenuto cancellato Contenuto aggiunto
Xqbot (discusion | contribusion)
p r2.7.3) (Robot: Xonto bxr:Австри
MastiBot (discusion | contribusion)
Riga 292: Riga 292:
[[nds-nl:Oostnriek]]
[[nds-nl:Oostnriek]]
[[ne:अष्ट्रीया]]
[[ne:अष्ट्रीया]]
[[new:अष्ट्रिया]]
[[new:अस्त्रिया]]
[[nl:Oostenrijk]]
[[nl:Oostenrijk]]
[[nn:Austerrike]]
[[nn:Austerrike]]

Version de le 02:17, 31 zen 2013

Àustria
Republik Österreich (de)
Österreich (de) Cànbia el vałor in Wikidata
Bandiera Stema
Bandiera Stema
InoLand der Berge, Land am Strome Cànbia el vałor in Wikidata


Bomò«Arrive and revive» Cànbia el vałor in Wikidata
Epònemoest Cànbia el vałor in Wikidata
Pozision

Map

48°N 14°E / 48°N 14°E48; 14Coordinae: 48°N 14°E / 48°N 14°E48; 14

ContinenteEuropa

Capitałe  Viena Cànbia el vałor in Wikidata
Popołasion
Totałe8 979 894 (2022) Cànbia el vałor in Wikidata
170 682 (2017)
Densità107,06 hab./km²
Demònemoaustrìago, austrìaga, austrìaghe, austrìaghi   Edit this at Wikidata
Idiomatodesco
Austrian Sign Language (en) Traduzi Cànbia el vałor in Wikidata
Speransa de vita80,89024 (2016) Cànbia el vałor in Wikidata
−0,3 (2015)
Taso de suicìdio24,9 (2019) Cànbia el vałor in Wikidata
9,3 (2016)
Zeografia
Parte deEoropa Sentrałe, Union Eoropèa e Spàsio Econòmego Eoropeo Cànbia el vałor in Wikidata
Àrea83 878,99 km²[4] Cànbia el vałor in Wikidata
Àcua1,7 %[5] Cànbia el vałor in Wikidata
Bagnà dalago de Costansa, lago di Neusiedl (it) Traduzi, Reno, Danuvio, Fiume Eno, Fiume Salzach, Fiume Dyje e Fiume Morava Cànbia el vałor in Wikidata
Ponto pì altoGroßglockner (3 798 m) Cànbia el vałor in Wikidata
Ponto pì basolago di Neusiedl (it) Traduzi (115 m) Cànbia el vałor in Wikidata
Rente a
Dati istòreghi
Prima mesion documentadaInpero àustro-ungàrego Cànbia el vałor in Wikidata
Dì festivo
Organizasion pułìtega
Forma de goernorepùblega parlamentària federałe e semipresidensiałiismo Cànbia el vałor in Wikidata
Òrgano ezecutivoGoerno federałe de l'Austria Cànbia el vałor in Wikidata
Òrgano lejislativoParlamento de Austria Cànbia el vałor in Wikidata
Presidente federale dell'Austria (it) Traduzi Cànbia el vałor in WikidataAlexander Van der Bellen (26 de zenaro del 2017) Cànbia el vałor in Wikidata
Canceliero federałe de l'Austria Cànbia el vałor in WikidataKarl Nehammer (it) Traduzi (6 de disenbre del 2021) Cànbia el vałor in Wikidata
Màsema autorità zudisiałeCorte Costitusionałe Cànbia el vałor in Wikidata
Ìndaze de Democrasia

8.16/10

   

Menbro de
Economia
PIL nomenałe480 368 403 893 $ (2021) Cànbia el vałor in Wikidata
PIL pro càpite34 911 $ (2012) Cànbia el vałor in Wikidata
Persentuałe IVA20 % Cànbia el vałor in Wikidata
Budget123 488 300 000[24] Cànbia el vałor in Wikidata (2024[24] Cànbia el vałor in Wikidata)
Ìndaze de desviłupamento oman0,916[25] Cànbia el vałor in Wikidata (2021[25] Cànbia el vałor in Wikidata)
Monedaeuro Cànbia el vałor in Wikidata
Banca sentrałeBanca Nasionałe de l'Àustria Cànbia el vałor in Wikidata
Taso de dezocupasion5 %[26] Cànbia el vałor in Wikidata
Coefisente de Gini

30.2/100

   

Còdazi de identifegasion
ISO 3166-1AT Cànbia el vałor in Wikidata AUT Cànbia el vałor in Wikidata 040 Cànbia el vałor in Wikidata
Còdaze de matricołasionA Cànbia el vałor in Wikidata
Fuzo oràrio
Domìnio de primo liveło.at
Prefiso tełefònego+43 Cànbia el vałor in Wikidata
Tełèfono d'emerzensa
Còdaze NUTSAT Cànbia el vałor in Wikidata
Preza ełètrega
Istòrego

















































MusicBrainz: caac77d1-a5c8-3e6e-8e27-90b44dcc1446


L'Àustria dita anca Repùblica de l'Àustria (tedesco: Österreich) ea xe na nasion de l'Europa Çentrałe, conposta da nà federasion de nove Stati. Ła xe na democrasia parlamentar, ła xe entrà 'nte l'ONU 'ntel 1955 e 40 ani dopo, 'ntel 1995, ła ga aderìo a ł'Union Europea (UE). Ła confina co: Svisara el Liechtenstein al ovest, Italia e Slovenia al sud, Ungarìa e Slovachia al est e Germania e Republica Ceca al nord.

Storia

Dópo che ła xé stada tólta da Romani, Uni, Łongobardi, Ostrogoti, Bavari e Franchi, l'Austria ła xè finida soto al dominio dei Babenberg dal X al XIII sècoło. I Babenberg, in sèvito, i xe stai mandai via dai Asburgo, che i xe restai a governar l'Austria fin al XX sècoło.

Dópo ch'el Sacro Roman Inpero el xé cascà 'ntel 1806, el xé stà fondà l'Inpero Austriaco, ch'el xé deventà 'ntel 1867 'nte ła dopia monarchia del'Austria-Ongaria. L'inpero el xé spartìo en difarenti Stati indipendenti dópo che i Inperi Sentrałi i ga perso ła Prima guera mondiałe, strenxendo l'Austria ai confini de ancò.

'Ntel 1918 l'Austria ła xé deventada na repùblica, che ła xé 'ndà vanti fin al 1934, có che el cansełièr Engelbert Dollfuß el ga fa na ditatura.

L'Austria ła xé daventada na parte de ła Germania Naxista 'ntel 1938 (el cusì dito Anschluß). A ła fin de ła seconda guera mondiałe, dópo de ła sconfita naxista, l'Austria ła xé stada ocupada dai Ałeati fin al 1955, có che ła nassion ła xé deventada ancora na vólta na repùblica indipendente, a condision de restar neutrałe. Parò, dópo de ła cascada del comunismo, en Europa orientałe, l'Austria la xé stada senpre pì ciamada drénto a łe question europee, e 'ntel 1995, ła xé entrada a far parte de ła Union Europea, e 'nte ła xona del'Euro 'ntel 1999.

Połitica

El capo de Stato el xè un presidente federałe (tedesco: Bundespräsident), el vien votà par 6 ani diretamente dał popoło. El presidente a so olta el vota el canselier federałe (inteła sielta el xè libaro de sieliere, ma el gà da tor in considerasion cosa che ghe dixè eła majioransa del consijo nasional), par tradision el capo del partito pì grando come da elesion par el parlamento.

I Länder

Laender Austriaci
Laender Austriaci

L'Austria ła xe fata de 9 Stati federałi (tedesco: Bundesländer, singolare: Bundesland)

  1. Burgenland (Capołuogo Eisenstadt)
  2. Carinzia (Capołuogo Klagenfurt)
  3. Bassa Austria (Capołuogo St. Pölten)
  4. Alta Austria (Capołuogo Linz)
  5. Salisburghese (Capołuogo Salisburgo)
  6. Stiria (Capołuogo Graz)
  7. Tirolo (stato) (Capołuogo Innsbruck)
  8. Vorarlberg (Capołuogo Bregenz)
  9. Vienna

Giografia

mapa topografica de ła Austria

El oxidente e el meridion del paese i xe percorsi dałe Alpi austriache, che łe gà reso cheła xona na meta sciistica de fama mondiałe. El monte piessè alto el xe el Großglockner (3798 m), seguìo dała Wildspitze (3774 m).

L'Austria ła xe montuosa suparxó par el 60%. Ła parte nord e est ła xe invese conposta da colline. El clima el xe tenperato: i inverni jè pitosto rigidi, mentre in tei mesi da lujo a setenbre łe tenperature le va dai 25 ai 35 gradi Celsius.

El Paese el xe uno dei più boschivi d'Europa, in quanto el 47% del teritorio el xe fato de foreste.

Sità prinsipałi

Łe Sità prinsipałi son ła capitałe Viena e łi capołoghi de łi Bundersalnder: St. Pölten, Linz, Salisburgo, Innsbruck, Bregenz, Klagenfurt, Graz e Eisenstadt.

Economia

Ł'Austria, con su economia de mercato ben sviłupà e su alta quałità deła vita, xe stretamente łegà ałe altre economie deła Union Eoropea, spesialmente a queła tedesca. Ła UE ga portà un influxo de investitori stranier atrà dał aceso autriaco a eł mercato unico e a ła su vixinansa ałi novi membri deła Union Eoropea. Ła łenta cresita deła Germania e de eł resto de eł mondo ga influenxado ła Austria, rałentandone ła cresita a eł 1,2% de eł 2001. Par icontrà ła crexente competision dei paexi de ła UE e deła Eoropa Çentràl , ła Austria necexiterà de encrementà łi setori economiçi più legà a eł know-how, continuà la dereglutation de eł setòr de łi servisi e abasar eł carico fiscałe.

Se ałevan bovini e se coltivan barbabietołe da sucaro, çereałi ecc. Particołałmente sviłupà xe ła coltivasion de viti con cui se fan boni vini.

Il lago dei pressi di Kaprun, nel Land di Salisburgo

Popołasion

Çirca eł 90% de ła popolasion austriaca xe de proveniensa bavarexe, eł restante 10% provien prinçipalmente da łe nasion çircostanti: Ongarexi (che xe fluì durante eł Impero Austro-Ungarico) e slavi. Łi Stati federałi de Carinsia e Stiria ospitan na significatica minoransa (indigena) slovena de çirca 18 000. Łi cosideti "łavoratori ospiti" (Gastarbeiter) e łi łoro diçiendenti , forman anca łoro na importante minoransa en Austria. La łegoa ofisial, el tedesco xe parlà da quasi tuti łi rexidenti. Ła natura montagnosa de eł tereno ga portà a ło sviłupo de numeroxi diałeti, che apatengon tuti a eł grupo austro-bavarexe, trane eł diałeto parlà en eł Vorarlberg, che apartiene a eł grupo de łi diałeti ałemani.

Existe anca un diałeto standard gramaticałe par eł tedesco austriaco, con ałcune significative diferense rispeto a eł tedesco parlà en Germania.

Feste

Feste
Data Nome veneto Nome locałe Note
1° de genaro Capodano Neujahr  
6 de genaro La Befana Heilige Drei Könige  
Data mobile Pasqua Ostersonntag Venardi Santo festivo par i protestanti
Data mobile Luni de Pasqua Ostermontag  
1° de majo   Staatsfeiertag anche, Festa dei laoradori
Data mobile Asension Christi Himmelfahrt el zòbia 40 giòrni dopo Pasqua
Data mobile< Pentecoste Pfingstsonntag  
Data mobile Luni de Pentecoste Pfingstmontag  
Data mobile Corpus Christi Fronleichnam el zòbia 11 giorni dopo Pentecoste
15 de agosto L'Asunta Mariä Himmelfahrt  
26 de otobre Festa NasionałeNationalfeiertag aprovasione de ła lege suła neutralità del 1955
1° de novenbre Ognisanti Allerheiligen  
8 de diçenbre Imacolata Concesion Mariä Empfängnis  
25 de diçenbre Nadal Christtag, Weihnachten  
26 de diçenbre Santo Stefano Stefanitag  

Modeło:Commons

Cołegamenti forèsti




Modeło:Link FA

Traesto fora da Wikipèdia - L'ençiclopedia łìbara e cołaboradiva in łéngua Vèneta "https://vec.wikipedia.org/w/index.php?title=Àustria&oldid=510067"