Difarense intrà łe version de "Diałeto primierot"

Da Wikipedia, l'ençiclopedia libara.
[Revixion njiancora controłà][Version verifegà]
Contenuto cancellato Contenuto aggiunto
Nessun oggetto della modifica
Riga 28: Riga 28:


==Carateristeghe ==
==Carateristeghe ==
Se vedon la storia del Primiér, podon capir che 'l Primierot el é pì vesìn al [[Diałeto_vèneto_setentrional|diałeto feltrin]] che da quel del rest del [[Diałeto vèneto osidental|Trentin]].
Se vedon la storia del Primiér, podon capir che 'l Primierot el é pì vesìn al [[Diałeto vèneto setentrional|diałeto feltrin]] che da quel del rest del [[Diałeto vèneto osidental|Trentin]].


Tra i carateristeghe pì importanti ghe n'é:
Tra i carateristeghe pì importanti ghe n'é:
*La pronunžia de /th/ con /ž/, compagn del resto del [[Diałeto_vèneto_setentrional|veneto settentrional]].
*La pronunžia de /Z/ con /ž/ ([[Łéngua inglexe|ingles]]:''Think''), compagn al [[Diałeto vèneto setentrional|belumat e al feltrin]]
*La pronuncia de /dz/ e de /d/ con /ð/.
*La pronuncia de /dz/ e de /d/ con /ð/.
*La conversion de žerti nomi che in taglian i é in maschile al femminile:
*La conversion de žerti nomi che in taglian i é in maschile al femminile:

Version de le 19:16, 22 zen 2013


Infobox de Łéngua Diałeto primierot
Tipodialèto Cànbia el vałor in Wikidata
Diałeto devèneto Cànbia el vałor in Wikidata
Parlà inbandiera Itàłia
Parlanti
Totałe10mila su par do
Caratarìsteghe
Clasifegasion lenguìstega
łéngua umana
łéngue indoeoropee
łéngue itàłeghe
łéngue romanze
łéngue ìtało-osidentałi
vèneto
vèneto nordegno Cànbia el vałor in Wikidata


El Primieròt el é en diałeto vèneto setentrional, parlà nte la Val de Primiér, ntel Trentin.

Carateristeghe

Se vedon la storia del Primiér, podon capir che 'l Primierot el é pì vesìn al diałeto feltrin che da quel del rest del Trentin.

Tra i carateristeghe pì importanti ghe n'é:

  • La pronunžia de /Z/ con /ž/ (ingles:Think), compagn al belumat e al feltrin
  • La pronuncia de /dz/ e de /d/ con /ð/.
  • La conversion de žerti nomi che in taglian i é in maschile al femminile:
    • la lat, la sàngue, la sòn, la giaž.
  • La conversion de žerti nomi che in taglian iè in femminile al maschile:
    • l'aguàž, el bedól, el calìðen, el ðèrlo.

I verbi

  • Verbo èser
    • Mi son
    • Ti ti sé
    • El el é
    • Noi son
    • Voi sé
    • Lori i é
  • Verbo aér
    • Mi ho
    • Ti ti ha
    • El el ha
    • Noi aón
    • Voi aé
    • Lori i ha
  • Verb portàr
    • Mi pòrte
    • Ti ti pòrti
    • El el pòrta
    • Noi portòn
    • Voi porté
    • Lori i pòrta
  • Verb créder
    • Mi créðe
    • Ti ti créði
    • El el cret
    • Noi creðón
    • Voi creðé
    • Lori i cret
  • Verb dormìr
    • Mi ðròme
    • Ti te ðròmi
    • El el ðròm
    • Noi ðromión
    • Voi ðromì
    • Lori i ðròm

Esempi de łengua

Proverbi

Proverbi containi

  • Se 'l Sass Maor el ha el capel, mola la falž e ciapa el restel.
  • Se 'l Sass Maor el ha la žentura, el siegador el laora a man segura.
  • De San Valantin se guerna senza lumin.

Proverbi meteorologici

  • Se la piova la vien da Santa Catarina, ciapa el restel e camina.
  • Se la piova la vien da la Žareda, la vien co la gheda.
  • Se la piova la vien dal Pavion, piova a balon.
  • Se la piova la vien del Schener, la vien col ster.
  • Se la piova la vien de San Martin, la vien col scudelìn.

Scioglilengua e filastroche

  • Žento žeste de žeule marže.
  • Tirìn, tirìn, tirìna / la vècia Giacomina /la lava le scudèle, /la salva le pì brute, /la romp le pì bèle, /despò la và in piaza, /la crompa la salata, /la tasta se la é bona /col far de 'na parona /e tuti i la minciona. /

Bibliografia

  • Livio Tissot, Dizionario primierotto, ed. Manfrini, 1996.
  • Primiero ieri e oggi.

Voxi corełade

Colegamenti esterni

Traesto fora da Wikipèdia - L'ençiclopedia łìbara e cołaboradiva in łéngua Vèneta "https://vec.wikipedia.org/w/index.php?title=Diałeto_primierot&oldid=507556"