Difarense intrà łe version de "Diałeto primierot"
| [Version verifegà] | [Version verifegà] |
Contenuto cancellato Contenuto aggiunto
Nessun oggetto della modifica |
Corezion |
||
| Riga 18: | Riga 18: | ||
|fam7=[[Lengue galloromanze|Galloromanze]] |
|fam7=[[Lengue galloromanze|Galloromanze]] |
||
|fam8=[[Gallo-italico|Galloitaliche]] |
|fam8=[[Gallo-italico|Galloitaliche]] |
||
|fam9=[[Lengua ladina|Ladìn]] |
|fam9=[[Lengua ladina|Ladìn]] |
||
|fam10=[[Diałeto vèneto setentrional|Ladìn-Vèneto]] |
|fam10=[[Diałeto vèneto setentrional|Ladìn-Vèneto]] |
||
|fam11='''''dialeto primieròt''''' |
|fam11='''''dialeto primieròt''''' |
||
| Riga 42: | Riga 42: | ||
=== I mesi del àn === |
=== I mesi del àn === |
||
Ðegnèr, Feorèr, |
Ðegnèr, Feorèr, Mèrẑ, Aorìl, Majo, Ðugn, Lujo, Agost, Setember, Otober, November, Deẑember. |
||
=== I nùmari === |
=== I nùmari === |
||
* Un, Doi, Trei, Cuatro, Ẑinque, Sìe, |
* Un, Doi, Trei, Cuatro, Ẑinque, Sìe, Sèt, Òt, Nòve, Dies. |
||
* Úndese, Dòdese, Trèdese, Cuatòrdese, Cuìndese, Sédese, |
* Úndese, Dòdese, Trèdese, Cuatòrdese, Cuìndese, Sédese, Dissèt, Disdòt, Disnove, Vinti. |
||
* Trènta |
* Trènta |
||
* Cuaranta |
* Cuaranta |
||
| Riga 53: | Riga 53: | ||
* Setanta |
* Setanta |
||
* Otanta |
* Otanta |
||
* |
* Nonanta |
||
* Ẑènto |
* Ẑènto |
||
* Dosènto |
* Dosènto |
||
| Riga 60: | Riga 60: | ||
* Diesemili |
* Diesemili |
||
* Ẑèntomili |
* Ẑèntomili |
||
* |
* N milion |
||
* |
* N miliardo |
||
=== Provèrbi === |
=== Provèrbi === |
||
| Riga 67: | Riga 67: | ||
==== Provèrbi contađini ==== |
==== Provèrbi contađini ==== |
||
* Se 'l Sass Maor el à |
* Se 'l Sass Maor el à l capel, mòla la falẑ e ciapa el restèl. |
||
* Se 'l Sass Maor el à la ẑentura, el siegador el laora a man segura. |
* Se 'l Sass Maor el à la ẑentura, el siegador el laora a man segura. |
||
* De San Valantin se guèrna sènẑa lumin. |
* De San Valantin se guèrna sènẑa lumin. |
||
Version de le 22:24, 26 mar 2015
| Tipo | dialèto  |
|---|---|
| Diałeto de | vèneto |
| Parlà in |  Itàłia |
| Parlanti | |
| Totałe | 10 000 su par do |
| Caratarìsteghe | |
| Clasifegasion lenguìstega | |
| łéngua umana łéngue indoeoropee łéngue itàłeghe łéngue romanze łéngue ìtało-osidentałi vèneto vèneto nordegno | |
El Primieròt el é en dialeto parlà te la Val de Primiér, tel Trentin.
Carateristeghe
|
Par savèrghene de pì, vardarse ła voxe Gramàtica primieròta. |
Se vedon la storia del Primiér, podon capir che 'l Primierot el é pì vesìn al todésch, al ladìn e al feltrin che da cuel del rest del Trentin.
Tra i carateristeghe pì importanti ghe n'é:
- La pronunẑia de /θ/ co /ẑ/ (ingles: Think), compagn al belumat e al feltrin;
- La pronuncia de /dz/ e de /d/ con /đ/;
Esenpi de la lengua
I đì de la stemàna
Luni, Marti, Mèrcol, Dòbia, Vèndre, Sàbo, Doménega.
Le stajon
Insuđa, Istà, Ferđina, Invèrn.
I mesi del àn
Ðegnèr, Feorèr, Mèrẑ, Aorìl, Majo, Ðugn, Lujo, Agost, Setember, Otober, November, Deẑember.
I nùmari
- Un, Doi, Trei, Cuatro, Ẑinque, Sìe, Sèt, Òt, Nòve, Dies.
- Úndese, Dòdese, Trèdese, Cuatòrdese, Cuìndese, Sédese, Dissèt, Disdòt, Disnove, Vinti.
- Trènta
- Cuaranta
- Ẑinquanta
- Sesanta
- Setanta
- Otanta
- Nonanta
- Ẑènto
- Dosènto
- Mili
- Domili
- Diesemili
- Ẑèntomili
- N milion
- N miliardo
Provèrbi
- Mèjo brusar en paes che perder le tradiẑion
Provèrbi contađini
- Se 'l Sass Maor el à l capel, mòla la falẑ e ciapa el restèl.
- Se 'l Sass Maor el à la ẑentura, el siegador el laora a man segura.
- De San Valantin se guèrna sènẑa lumin.
Proverbi meteorològici
- Se (la piova) la vien da Santa Catarina, ciapa el restel e camina.
- Se (la piova) la vien da la Ẑareda, la vien co la ghèda.
- Se (la piova) la vien dal Pavion, piova a balon.
- Se (la piova) la vien del Schener, la vien col ster.
- Se (la piova) la vien de San Martin, la vien col scudelìn.
Sioglilengua e filastròche
- Ẑento ẑeste de ẑeule marẑe.
- Tirìn, tirìn, tirìna / la vècia Giacomina /la lava le scudèle, /la salva le pì brute, /la romp le pì bèle, /despò la và in piaza, /la crompa la salata, /la tasta se la é bona /col far de 'na parona /e tuti i la minciona. /
Bibliografia
- (IT) Livio Tissot, Dizionario primierotto, ed. Manfrini, 1996.
- (IT) Primiero ieri e oggi.
- (IT) Primiero - Storia e attualità, autori vari, 1956.