Difarense intrà łe version de "Diałeto primierot"

Da Wikipedia, l'ençiclopedia libara.
[Version verifegà][Version verifegà]
Contenuto cancellato Contenuto aggiunto
Riga 33: Riga 33:


Tra i carateristeghe pì importanti ghe n'é:
Tra i carateristeghe pì importanti ghe n'é:
*La pronunžia de /θ/ con /ž/ ([[Łéngua inglexe|ingles]]:''Think''), compagn al [[Diałeto vèneto setentrional|belumat e al feltrin]]
*La pronunẑia de /θ/ con // ([[Łéngua inglexe|ingles]]: ''Think''), compagn al [[Diałeto vèneto setentrional|belumat e al feltrin]];
*La pronuncia de /dz/ e de /d/ con /ð/.
*La pronuncia de /dz/ e de /d/ con /đ/;
*La conversion de žerti nomi che in taglian i é in maschile, al femminile:
*La conversion de ẑerti nomi che in talgian i é in maschile, al femminile:
**''la lat'', ''la sàngue'', ''la sòn'', ''la [[Giaso|giaž]]''.
**''la lat'', ''la sàngue'', ''la sòn'', ''la [[Giaso|giaẑ]]''.
*La conversion de žerti nomi che in taglian i è in feminile, al maschile:
*La conversion de ẑerti nomi che in talgian i è in feminile, al maschile:
**''l'[[Sguaso|aguàž]]'', ''el [[Bredoła|bedól]]'', ''el calìðen'', ''el [[Sester|ðèrlo]]''.
**''l'[[Sguaso|aguàẑ]]'', ''el [[Bredoła|beđól]]'', ''el calìđen'', ''el [[Sester|đèrlo]]''.


==Esenpi de la lengua==
==Esenpi de la lengua==

Version de le 14:34, 29 avr 2013


Infobox de Łéngua Diałeto primierot
Tipodialèto Cànbia el vałor in Wikidata
Diałeto devèneto Cànbia el vałor in Wikidata
Parlà inbandiera Itàłia
Parlanti
Totałe10 000 su par do
Caratarìsteghe
Clasifegasion lenguìstega
łéngua umana
łéngue indoeoropee
łéngue itàłeghe
łéngue romanze
łéngue ìtało-osidentałi
vèneto
vèneto nordegno Cànbia el vałor in Wikidata


El Primieròt el é en diałeto vèneto setentrional, parlà nte la Val de Primiér, ntel Trentin.

Carateristeghe

Par pì informaẑiói varda Gramàtica primieròta.

Se vedon la storia del Primiér, podon capir che 'l Primierot el é pì vesìn al dialeto feltrin che da quel del rest del Trentin.

Tra i carateristeghe pì importanti ghe n'é:

  • La pronunẑia de /θ/ con /ẑ/ (ingles: Think), compagn al belumat e al feltrin;
  • La pronuncia de /dz/ e de /d/ con /đ/;
  • La conversion de ẑerti nomi che in talgian i é in maschile, al femminile:
    • la lat, la sàngue, la sòn, la giaẑ.
  • La conversion de ẑerti nomi che in talgian i è in feminile, al maschile:

Esenpi de la lengua

I đì dela stemàna

Luni, Marti, Mèrcol, Dòbia, Vèndre, Sàbo, Domenega.

I mesi del àn

Ðegnèr, Feorèr Marž, Aorìl, Majo, Ðugn, Lujo, Agòst, Setenbre, Otobre, Novenbre, Deženbre.

I numari

  • Un, Doi, Trei, Quatro, Žinque, Sie, Sete, Oto, Nòve, Diese.
  • Úndese, Dòdese, Trèdese, Quatòrdese, Quìndese, Sèdese, Dissète, Disdòto, Disnòve, Vinti.
  • Trenta
  • Quaranta
  • Žinquanta
  • Sesanta
  • Setanta
  • Otanta
  • Novanta
  • Žènto
  • Dosènto
  • Mili
  • Domili
  • Diesemili
  • Žèntomili
  • En milion
  • En miliardo

Provèrbi

  • Meio brusàr en paes che perder le tradižion

Proverbi contađini

  • Se 'l Sass Maor el ha el capel, mola la falž e ciapa el restel.
  • Se 'l Sass Maor el ha la žentura, el siegador el laora a man segura.
  • De San Valantin se guerna senza lumin.

Proverbi meteorologici

  • Se la piova la vien da Santa Catarina, ciapa el restel e camina.
  • Se la piova la vien da la Žareda, la vien co la gheda.
  • Se la piova la vien dal Pavion, piova a balon.
  • Se la piova la vien del Schener, la vien col ster.
  • Se la piova la vien de San Martin, la vien col scudelìn.

Scioglilengua e filastròche

  • Žento žeste de žeule marže.
  • Tirìn, tirìn, tirìna / la vècia Giacomina /la lava le scudèle, /la salva le pì brute, /la romp le pì bèle, /despò la và in piaza, /la crompa la salata, /la tasta se la é bona /col far de 'na parona /e tuti i la minciona. /

Bibliografia

  • Livio Tissot, Dizionario primierotto, ed. Manfrini, 1996.
  • Primiero ieri e oggi.

Voxi corełade

Colegamenti esterni

Traesto fora da Wikipèdia - L'ençiclopedia łìbara e cołaboradiva in łéngua Vèneta "https://vec.wikipedia.org/w/index.php?title=Diałeto_primierot&oldid=534548"