Difarense intrà łe version de "Diałeto primierot"

Da Wikipedia, l'ençiclopedia libara.
[Version verifegà][Version verifegà]
Contenuto cancellato Contenuto aggiunto
Nessun oggetto della modifica
Riga 22: Riga 22:
|fam10=[[Diałeto vèneto setentrional|Veneto settentrionale]]
|fam10=[[Diałeto vèneto setentrional|Veneto settentrionale]]
|fam11='''''dialeto primieròt'''''
|fam11='''''dialeto primieròt'''''
|estratto= Tuti i òmeni i nas liberi e uguali in dignità e dirìti. I é boni de pensar e i ha na cosiènza e i ha de far fra de lori fà i fuse tuti fradèi.
|estratto= Tuti i òmeni i nas liberi e uguali in dignità e dirìti. I é boni de pensar e i à na cosiènza e i à de far fra de lori fà i fuse tuti fradèi.
}}
}}



Version de le 10:34, 12 feb 2013


Infobox de Łéngua Diałeto primierot
Tipodialèto Cànbia el vałor in Wikidata
Diałeto devèneto Cànbia el vałor in Wikidata
Parlà inbandiera Itàłia
Parlanti
Totałe10mila su par do
Caratarìsteghe
Clasifegasion lenguìstega
łéngua umana
łéngue indoeoropee
łéngue itàłeghe
łéngue romanze
łéngue ìtało-osidentałi
vèneto
vèneto nordegno Cànbia el vałor in Wikidata


El Primieròt el é en diałeto vèneto setentrional, parlà nte la Val de Primiér, ntel Trentin.

Carateristeghe

Se vedon la storia del Primiér, podon capir che 'l Primierot el é pì vesìn al diałeto feltrin che da quel del rest del Trentin.

Tra i carateristeghe pì importanti ghe n'é:

  • La pronunžia de /Z/ con /ž/ (ingles:Think), compagn al belumat e al feltrin
  • La pronuncia de /dz/ e de /d/ con /ð/.
  • La conversion de žerti nomi che in taglian i é in maschile al femminile:
    • la lat, la sàngue, la sòn, la giaž.
  • La conversion de žerti nomi che in taglian iè in femminile al maschile:
    • l'aguàž, el bedól, el calìðen, el ðèrlo.

I verbi

  • Verbo èser
    • Mi son
    • Ti ti sé
    • El el é
    • Noi son
    • Voi sé
    • Lori i é
  • Verbo aér
    • Mi ho
    • Ti ti ha
    • El el ha
    • Noi aón
    • Voi aé
    • Lori i ha
  • Verb portàr
    • Mi pòrte
    • Ti ti pòrti
    • El el pòrta
    • Noi portòn
    • Voi porté
    • Lori i pòrta
  • Verb créder
    • Mi créðe
    • Ti ti créði
    • El el cret
    • Noi creðón
    • Voi creðé
    • Lori i cret
  • Verb dromìr
    • Mi ðròme
    • Ti te ðròmi
    • El el ðròm
    • Noi ðromión
    • Voi ðromì
    • Lori i ðròm

Esempi de łengua

Proverbi

  • Meio brusàr en paes che perder le tradižion

Proverbi contađini

  • Se 'l Sass Maor el ha el capel, mola la falž e ciapa el restel.
  • Se 'l Sass Maor el ha la žentura, el siegador el laora a man segura.
  • De San Valantin se guerna senza lumin.

Proverbi meteorologici

  • Se la piova la vien da Santa Catarina, ciapa el restel e camina.
  • Se la piova la vien da la Žareda, la vien co la gheda.
  • Se la piova la vien dal Pavion, piova a balon.
  • Se la piova la vien del Schener, la vien col ster.
  • Se la piova la vien de San Martin, la vien col scudelìn.

Scioglilengua e filastroche

  • Žento žeste de žeule marže.
  • Tirìn, tirìn, tirìna / la vècia Giacomina /la lava le scudèle, /la salva le pì brute, /la romp le pì bèle, /despò la và in piaza, /la crompa la salata, /la tasta se la é bona /col far de 'na parona /e tuti i la minciona. /

Bibliografia

  • Livio Tissot, Dizionario primierotto, ed. Manfrini, 1996.
  • Primiero ieri e oggi.

Voxi corełade

Colegamenti esterni

Traesto fora da Wikipèdia - L'ençiclopedia łìbara e cołaboradiva in łéngua Vèneta "https://vec.wikipedia.org/w/index.php?title=Diałeto_primierot&oldid=512920"