Difarense intrà łe version de "Diałeto primierot"
[Version verifegà] | [Version verifegà] |
Contenuto cancellato Contenuto aggiunto
Nessun oggetto della modifica |
|||
Riga 22: | Riga 22: | ||
|fam10=[[Diałeto vèneto setentrional|Veneto settentrionale]] |
|fam10=[[Diałeto vèneto setentrional|Veneto settentrionale]] |
||
|fam11='''''dialeto primieròt''''' |
|fam11='''''dialeto primieròt''''' |
||
|estratto= Tuti i òmeni i nas liberi e uguali in dignità e dirìti. I é boni de pensar e i |
|estratto= Tuti i òmeni i nas liberi e uguali in dignità e dirìti. I é boni de pensar e i à na cosiènza e i à de far fra de lori fà i fuse tuti fradèi. |
||
}} |
}} |
||
Version de le 10:34, 12 feb 2013
Tipo | dialèto |
---|---|
Diałeto de | vèneto |
Parlà in | Itàłia |
Parlanti | |
Totałe | 10mila su par do |
Caratarìsteghe | |
Clasifegasion lenguìstega | |
łéngua umana łéngue indoeoropee łéngue itàłeghe łéngue romanze łéngue ìtało-osidentałi vèneto vèneto nordegno |
El Primieròt el é en diałeto vèneto setentrional, parlà nte la Val de Primiér, ntel Trentin.
Carateristeghe
Se vedon la storia del Primiér, podon capir che 'l Primierot el é pì vesìn al diałeto feltrin che da quel del rest del Trentin.
Tra i carateristeghe pì importanti ghe n'é:
- La pronunžia de /Z/ con /ž/ (ingles:Think), compagn al belumat e al feltrin
- La pronuncia de /dz/ e de /d/ con /ð/.
- La conversion de žerti nomi che in taglian i é in maschile al femminile:
- la lat, la sàngue, la sòn, la giaž.
- La conversion de žerti nomi che in taglian iè in femminile al maschile:
- l'aguàž, el bedól, el calìðen, el ðèrlo.
I verbi
- Verbo èser
- Mi son
- Ti ti sé
- El el é
- Noi son
- Voi sé
- Lori i é
- Verbo aér
- Mi ho
- Ti ti ha
- El el ha
- Noi aón
- Voi aé
- Lori i ha
- Verb portàr
- Mi pòrte
- Ti ti pòrti
- El el pòrta
- Noi portòn
- Voi porté
- Lori i pòrta
- Verb créder
- Mi créðe
- Ti ti créði
- El el cret
- Noi creðón
- Voi creðé
- Lori i cret
- Verb dromìr
- Mi ðròme
- Ti te ðròmi
- El el ðròm
- Noi ðromión
- Voi ðromì
- Lori i ðròm
Esempi de łengua
Proverbi
- Meio brusàr en paes che perder le tradižion
Proverbi contađini
- Se 'l Sass Maor el ha el capel, mola la falž e ciapa el restel.
- Se 'l Sass Maor el ha la žentura, el siegador el laora a man segura.
- De San Valantin se guerna senza lumin.
Proverbi meteorologici
- Se la piova la vien da Santa Catarina, ciapa el restel e camina.
- Se la piova la vien da la Žareda, la vien co la gheda.
- Se la piova la vien dal Pavion, piova a balon.
- Se la piova la vien del Schener, la vien col ster.
- Se la piova la vien de San Martin, la vien col scudelìn.
Scioglilengua e filastroche
- Žento žeste de žeule marže.
- Tirìn, tirìn, tirìna / la vècia Giacomina /la lava le scudèle, /la salva le pì brute, /la romp le pì bèle, /despò la và in piaza, /la crompa la salata, /la tasta se la é bona /col far de 'na parona /e tuti i la minciona. /
Bibliografia
- Livio Tissot, Dizionario primierotto, ed. Manfrini, 1996.
- Primiero ieri e oggi.