Difarense intrà łe version de "Fraxinus excelsior"
| [Revixion njiancora controłà] | [Revixion njiancora controłà] |
p r2.7.3) (Robot: Xonto vep:Sarnipu |
p r2.7.3) (Robot: Xonto lv:Parastais osis |
||
| Riga 70: | Riga 70: | ||
[[it:Fraxinus excelsior]] |
[[it:Fraxinus excelsior]] |
||
[[lt:Paprastasis uosis]] |
[[lt:Paprastasis uosis]] |
||
[[lv:Parastais osis]] |
|||
[[nl:Es (plant)]] |
[[nl:Es (plant)]] |
||
[[nn:Ask]] |
[[nn:Ask]] |
||
Version de le 11:29, 4 dis 2012
  | |
| Dati | |
|---|---|
| Fonte de | legno di frassino (it)  , European ash (en) , Fraxinus excelsior seed oil (en) e Fraxinus excelsior seed (en) |
| Piante | |
| Tipo de fruta | samara (it) |
| Stato de conservasion | |
| Eror Lua: callParserFunction: function " [[Categoria" was not found. | |
| Tasonomia | |
| Superregno | Eukaryota |
| Rènjo | Plantae |
| Órdene | Lamiales |
| Fameja | Oleaceae |
| Zènare | Fraxinus |
| Spece | Fraxinus excelsior L., 1753 |
| Distribusion | |
 | |
El fràsene (o farsigołaro) el xe n'àlbaro de ła fameja de łe Oleaceae, col nome sientifico de Fraxinus excelsior. Sta pianta, Esche in todesco, ash in inglese e frassino in taljàn, ła pol rivar a esare alta anca 40 metri, ła pol vivere fin a 300 ani e ła crese fin a 1700 metri de altesa.
Scorsa
Ła scorsa ła xe grisa-verde e ła se crepa col pasar dei ani. Le foje łe xe conposte, longhe 20-30 çentimetri, formà da 9-15 fojete pi picołe, ovałi coła punta come na łancia, coi bordi seghetà e ła facia soto ke xe pełosa.
Fruti
I fruti i xe dei grosi "bigołi", verdi in primavera e xałi-maron in utuno, longhi 2-5 çentimetri, mesi insieme a graspi, ke i sta tacà via tuto l'inverno.
Fiori
I fiori, ermafroditi, ma anca maschiłi e feminiłi, i se vede poco e xe picołi, cołor vioła-roxo scuro, e i vien fora fra marso e apriłe, prima dełe foje.
.jpg)
Queło del fràsene el xe un legno presioso ke'l vien doparà dai marangoni par fare mobiłi, atresi da cuxina e sportivi, infisi, strumenti musicałi.
Foje
Łe foje na volta łe vegnea da da magnare ałe bestie, ma łe se dopara par far anca decoti e infusi, cusì come i fruti e ła mana ke vien fora dała scorsa. Sti prodoti i ga proprietà lasative, emołienti e anti-gotose.
El fràsene 'nte ła mitołogia çeltica e nordica
'Nte ła mitołogia nordica el fràsene el xera 'n albaro sacro e el naseva da tre raixe ke łe rivava da tre mondi diversi: queło deła casa de soto dei Dei, queło dei giganti de giaso e queło dei morti. El tronco ke vegneva fora dałe tre raixe traversava par drito el piano tra ła tera, 'dove ke vive i omeni, e el cieło.
Rami
I rami pi alti del fràsene pi alto, ciamà Yggdrasil, i rivava in cieło, ała casa de sora dei Dei, 'ndove ke stava el Dio pi inportante, Odino. Ste legende łe dixeva anca ke Odino gaveva creà un omo partendo da un toko de legno de fràsene e i popołi deła Scandinavia, finkè no xe rivà el Cristianesimo, i pensava al fràsene come a un sinboło deła forsa del'omo.