Salta al contegnùo

Mamìfari

Pending
Da Wikipedia, l'ençiclopedia libara.
Cheło che te ghè schcià el rimanda a sta voxe, parché el xe on so sinònemo o el vien esplegà cuà drento. rimandamento da Mamiferi


TassoboxMamìfari
Mammalia Cànbia el vałor in Wikidata

Cànbia el vałor in Wikidata
Dati
Fonte delate, mammal meat (en) Traduzi e pelle (it) Traduzi Cànbia el vałor in Wikidata
Tasonomia
Superregno Holozoa
Regno Animalia
Subregnum Bilateria
Phylum Chordata
Subphylum Vertebrata
Superclase Tetrapoda
Clase

Mammalia Cànbia el vałor in Wikidata
Linnaeus, 1758


I mamìfari o mamìferi (Mammalia, Linnaeus 1758) i xe na clase de vertebrati che ła partegne al phylum dei Cordati, a difuxion cosmopołita.

Ła clase dei mamìfari ła cónta a ocio 5.400 spece (5420)[1] che catémo ai jurni de ancó, che i se difarénsia in forma e dimension dai puchi sentìmetri e du grami de pexo del Suncus etruscus ai pì de 30 metri e sentosinquanta tonełade de pexo de ła bałenòtara azura, el pì grando animałe aparìo fin deso su ła Tera.

I mamìfari i cołonixa in pràtega qualsevoja anbiénte, da łe xone giasae ai caldi dexerti: alguni grupi (Pinipedi, Sirenii, Cetacei) i xe stai boni a cołonixare co suceso anca l'anbiénte aquàtego, mentre altri i ga evołùo a łe e i xe donca boni de vołare (Chiroteri). Anca se ghe xe cusì grande difarénse de dimension ed abitùdene de vita, tuti i mamìfari ga łe caraterìsteghe comun de omeotermia, viviparità (se no considarémo i Monotremi, che i xe ovìpari) e cure dei xenituri che łe prevéde anca el latamento dei fiułi, faturi sti qua che i xe stai determinanti propio par parmétare a sta clase de slargare parécio el só anbiénte inte łe nice restae vode daspò ła desconparsa dei dinosauri.

Ła prexensa de pełisa o peło ła xe na dei particołari pì inportanti dei mamìfari, anca i delfini, al stato de enbrion, i eło sviłupa, par farli desconparir pì vanti durante ła graviansa.[2] El peło el ga ła funsion prima de tuto de mantégnare ła tenperadura corporea, ma'l poe servire anca par mimetixarse, atirar indivìdui del'altro seso e i ga na funsion anca tàtiłe (come łe vibrise dei gati).

Ła disponibiłità tete o sgarbe, come xà dito, ła xe un dei caràtari destintivi, inportante al pónto de dar el nome al intiéra clase. Ła late ła raprexenta un vantajo mia da trascurare, in quanto i fiułi i poe tórse na bona sostansa de nutrigamento sénsa fadiga; naturalmente ła mare ła ga bixogno de nudrigarse de pì inte el fraténpo.

I mamìfari daspò i ga tuti un sistema de dinti conpleso. Sti qua i se ga sudivixi in incixivi, canini, premołari e mołari, col vantajo che ogni grupo el ga ła sóa funsion determinada. Alguni, infrà i cuałi i leonfanti, i sengiałi e i trichechi, i ga sviłupà dinti da prexa davèro pì grandi dei altri. I mamìfari i xe i ùneghi che i ga na récia de fora e l'insieme de marteło/ancùxene/stafa. Daspò i ga un cor divixo in du atri e du ventrìcołi.

De sta classe ghe fa parte l'omo (Homo sapiens sapiens).

  1. Mammal Species of the World del Smithsonian Natural Museum of Natural History
  2. Cetacei, università de Pavia

Altri progeti

[canbia | canbia el còdaxe]
Controło de autoritàLCCN (ENsh85080259 · GND (DE4051253-8 · BNF (FRcb119324095 (data) · NDL (ENJA00563410
Traesto fora da Wikipèdia - L'ençiclopedia łìbara e cołaboradiva in łéngua Vèneta "https://vec.wikipedia.org/w/index.php?title=Mamìfari&oldid=1026297"