Jornałe
Ła stanpa, o anca el jornàłismo ła xe a profesion de chi, operando inte el làoro del editoria, se speciałixa inte ła racolta, inte el elaborasion, e inte ła trasmision de łe notisie. El raporto col publico el xe fondamentałe: na notisia vien scrita parché ła posa esare rexa nota a tuti. I mexi de informasion che ghe xe deso, i xe tantepliçi: da i jornałi a i mass midia (o mexi de comunicasion de masa) eletroniçi, cuałi ła radio, ŀa tełevixion e ła rede internet.
Storia[canbia | canbia el còdaxe]
Va anca deto che, se el termine giornałismo l'è rełativamente moderno, ła so storia l'è tanto antica e si innesta, inevitabiłmente, in queła de ła tipografia de ła stanpa, da quando xoè ło stampatore par antonomasia Johann Gutenberg, el perfezxionò ła tecnica de riproduxion de testi attraverso el'uso de caratteri mobiłi, rendèndo così possìbiłe l'abassamento dei prexi del libro, oggeto fino a chel momento riserva ad ambiènti tanto istretti. I lontani antenai dei giornałi de oxi, noti in Fransa come ‘’canards’’ (dal franxese anatre, indicavano xoè el tipo che l’era petegołeo), inisiano a sircołare tra conmersanti e banchieri inte ła secònda metà del 1200 e i ga na forte espansion inte ła prima metà deł 1700: se trata de fogli co’ numero variàbiłe de paxine che racolgono notixie de vario xenere, par lo pì de carattere miracołoso e catàstrofico. Intrà i primi xornałi itajiani se ricorda: L' "Aviso"de Mantova; ła "Gazzetta de Parma"; "I Fasti", pubblicai a Forlì dal'abate Giovanni Pellegrino Dandi. łe pì antiche publicaxion mancano de na periodixità regołare (par esenpio, na volta ghe l’era el quindicinale, xoè l’usciva ogni quindexe dì).
On quotidiàn el xe na publicasion periodega informativa publicada ogni dì.
Co ła tełevixion e ła radio ła costituise uno dei pì grandi strumenti informativi del nostro tenpo.
| Testata | Rejon | Difuxion media |
|---|---|---|
| Il Resto del Carlino | Emilia Romagna-Marche-Vèneto | 168.414 |
| Il Gazzettino | Veneto-Friuli Venesia Giulia | 100.362 |
| Messaggero Veneto - Giornale del Friuli | Friuli Venezia Giulia | 52.567 |
| L'Arena | Veneto | 48.778 |
| Il Piccolo | Friuli Venesia Giulia | 43.589 |
| Il Giornale di Vicenza | Vèneto | 42.396 |
| Il Mattino di Padova | Vèneto | 31.640 |
| La Tribuna di Treviso | Vèneto | 19.402 |
| La Nuova di Venezia e Mestre | Vèneto | 12.046 |
Varda anca[canbia | canbia el còdaxe]
Wikimedia Commons el detien imàjini o altri file so Quotidian
el detien schemi gràfeghi so
