(20000) Varuna
 (20000) Varuna .svg){kind=small} | |
|---|---|
 | |
| Dezignasion provizionałe | 2000 WR106  |
| Tipo | asteròide, Kuiper belt object (en)  , potenziale pianeta nano (it) e ojeto transnetunian |
| Categoria pianeti | ojeto transnetunian |
| Descuerzidore | Spacewatch (it) [1] |
| Data descuerzimento | 28 de novenbre del 2000[2] , osservatorio di Kitt Peak (it) [2] |
| Epònemo | Varuna (it) |
| Ojeto pare | Sołe |
| Època | 17 de otobre del 2024 |
Dati orbitałi  | |
| Apoàpside | 45,096 AU[3] 45,439152298757 AU[4] |
| Periàpside | 40,4646777 AU (arg (ω): 262,85162)[3] 40,725610297826 AU (arg (ω): 262,85162)[4] |
| semiase major a | 42,7159477 AU e 43,082381298292 AU |
| Esentrisità E | 0,0505 0,0541236[3] 0,054703823916966[4] |
| Perìodo orbitałe P | 280 a e 103 287,55024529 d |
| Anomalia mezana M | 117,24889 °[3] 115,10082884596 °[4] |
| Inclinasion i | 17,2 ° 17,2197 °[3] 17,143419307599 °[4] |
| Lonzitùdene nodo asendente Ω | 97,36929 ° e 97,221794910072 ° |
| Caratarìsteghe fízeghe e astronòmeghe | |
| Diàmetro | 900 km[2] |
| Magnitùdene asołuta | 3,6[3] 3,78[5] |
| Periodo de rotasion | 6,3436 h[2] |
| Albedo | 0,07 (albedo zeomètrego)[2] |
| Catàlegs astronòmics | |
| Identificador JPL | 20020000 |
| Sèrie | |
| « 19999 Depardieu • 20001 Marinakoren » | |
20000 VarunaModeło:Efn (denominasion provixionaria Modeło:Mp) el xe un grando ogeto trans-netunian inte ła Cintura de Kuiper. El xe stà scoperto nel novenbre 2000 da l’astronomo american Robert McMillan durante un sondajo Spacewatch al Kitt Peak National Observatory. El ga el nome dała divinità indù Varuna, una dełe divinità pì vecie mensionàe nei testi vedici.
Ła curva łuxe de Varuna ła xe conpatìbiłe co el corpo che el xe un ełisoide de Jacobi, sugerindo che el ga na forma slongà par via deła so [[rotasion] vełoce]. Ła superfisie de Varuna ła xe de cołor moderadamente roso par via deła presensa de composti organici conplesi suła so superfisie. L’aqua ghiaccio ła xe anca presente suła so superfisie, e se pensa che ła sia stà esposta da cołision pasài che i pol anca vér causà ła rapida rotasion de Varuna. Anca se no xe stà catà satełiti naturałi o imaginài intorno a Varuna, l’anałisi dełe variasión neła so curva de łuxe nel 2019 ła sugerise ła presensa de un posibiłe satełite che el orbita intorno a Varuna. Łe presuposti che el corpo el sie in equiłibrio idrostatico (e donca un pianeta nano) łe porta a na densità calcołada masa basa par esar un pianeta nano.
Storia
[canbia | canbia el còdaxe]Scoperta
[canbia | canbia el còdaxe]
.
Varuna el xe stà catà da l’astronomo american Robert McMillan doparando el Spacewatch tełescopio de 0,9 metri durante un sondajo de rutina el 28 novenbre 2000.[6] El sondajo Spacewatch el xe stà fato da McMillan National [Kit McMillan Oservatorio]] vicino a Tucson, Arizona.[7] Al momento deła scoperta, Varuna ła jera in un canpo stełare bastansa denso vissin a l’ecuatore gałatico setentrionałe.[8] Although Varuna no l’è stà catà dal real-time computer software de McMillan, el xe stà bon de identificar Varuna che el se moveva pian pian tra łe stéłe de sfondo confrontando manualmente diverse scansion deła stesa rejón doparando ła tecnica del blinking. Dopo el spostamento de oservasión de McMillan, łe oservasión de Varuna łe xe stà fate da l’astronomo Jeffrey Larsen pa confermar l’ogeto.[6][8] Ała fine del turno de oservasión de Larsen, sia McMillan che Larsen i gaveva fato un totałe de 12 oservasión che łe jera durà par tre noti.[6]
Ła scoperta de Varuna ła xe stada formalmente anuncià inte na Minor Planet Electronic Circular el 1° de diçenbre 2000.[9] Ghe xe stà dato el provisional designation Modeło:Mp, indicando che el xe stà scoperto durante ła seconda metà de novenbre 2000.[10] Varuna el xe stà el 2667° ogeto oservà neła seconda metà de novenbre, come indicà dai so ultimi nùmari provisional designation.[11] A chel tenpo, se pensava che Varuna el fuse uno dei minor pianeti pì grandi e łuminoxi del Sistema Sołare par via deła so rełativamente alta apparent magnitude de 20 pa un ogeto distante, el che vołeva dir che el podeva esar intorno a un quarto deła dimension [[]][P] e ła dimension nana pianeta Modeło:Dp.[6][12][8]
Dopo, dopo l’anunsio deła scoperta de Varuna, precovery image i xe stai catài dai astronomi tedeschi Andre Knofel e Reiner Stoss al Palomar Observatory. El tełescopio Big Schmidt de l’Oservatorio nel 1955, el ga mostrà che Varuna ła jera a tre grado dała so posision estrapołà, in base a l’orbita sircołare aprosimativa determinà nel Diçenbre 2000.[6] L’imàjine pì vecia de Varuna ła xe stà ciapà el 24 novenbre 1954.[7] Ste imagini de pre-recupero insieme a altre oservasión da Giapon, Hawaii e Arizona łe ga jutà i astronomi a rafinàr ła so orbita e a determinar ła giusta clasificasion de Varuna.[12][6][11]
Nel zenaro 2001, a Varuna ghe xe stà assegnà el nùmaro del pianeta minore 20000 dal Minor Planet Center parché ła so orbita ła jera ben determinà dałe imàjini de prerecupero e dałe oservasión dopo.[13][6][11] El pianeta minore 20000 el xe stà scelto pa ricordar ła grande dimension de Varuna, esendo el pì grando ogeto clasico deła sintura de Kuiper conosùo a chel tenpo e se credea che el fuse grando come Ceres. de Ceres, che è verificato nel stesso mese della numerazione di Varuna.[13]
Nome
[canbia | canbia el còdaxe]Varuna el ga el nome de l’omonimo Divinità indù Varuna, seguendo ła International Astronomical Union convension de nominasion pa i ogeti non risonanti deła sintura de Kuiper dopo divinità creatrice. Sarabhai]], e el xe stà aprovà da l’IAU nel marso 2001.[14] Varuna ła xe una dełe divinità vediche pì vecie deła leteratura indù, esendo mensionà nei primi inni del ['][14][7] Inte ła leteratura indù, Varuna el ga creà e el ga presiedùo łe aque del ciel e de l’oceano.[15] Varuna el xe el re dei dèi e dei omeni e de l’universo, e el ga na conosensa ilimitada.[14][16]
I Simbołi pianetari no i xe pì doparài tanto in astronomia, quindi Varuna no ła ga mai ricevesto un sinboło inte ła leteratura astronomica. No ghe xe gnanca un sinboło stàndar pa Varuna doparà dai astrołogi. Denis Moskowitz, un ingegnere software del Massachusetts che el ga progetà i sinbołi pa ła major parte dei pianeti nani, el ga proposto un sinboło pa Varuna (): el vien dała létara Devanagari va'' e Varuna-ske-ske. Sto sinboło el vien mensionà de tanto in tanto su siti de astrołogia, ma no el vien doparà in modo difondesto.[17] N’altra che se vede qualche volta ła xe na variante de Netuno (.svg){kind=small}
co un globo e denti rivolti verso l’esterno), in quanto Varuna el xe l’ecuivałente indù de Netuno.
Notasion
[canbia | canbia el còdaxe]- ↑ Declarà da: Minor Planet Center database. Łéngua de l'òpara: inglezo.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 voze de refarensassd.jpl.nasa.gov.
- ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 3,5 Declarà da: Minor Planet Center database. ID Minor Planet Center: 20000. Łéngua de l'òpara: inglezo.
- ↑ 4,0 4,1 4,2 4,3 4,4 voze de refarensassd.jpl.nasa.gov.
- ↑ voze de refarensassd.jpl.nasa.gov.
- ↑ 6,0 6,1 6,2 6,3 6,4 6,5 6,6 Eror:
<ref>nisun testo par el marcadorspacewatch - ↑ 7,0 7,1 7,2 Eror:
<ref>nisun testo par el marcadorjpldata - ↑ 8,0 8,1 8,2 Eror:
<ref>nisun testo par el marcadorNYT-2000 - ↑ Eror:
<ref>nisun testo par el marcadorMPEC - ↑ Eror:
<ref>nisun testo par el marcadordesignation - ↑ 11,0 11,1 11,2 Eror:
<ref>nisun testo par el marcadorspaceguard - ↑ 12,0 12,1 Eror:
<ref>nisun testo par el marcadorJewittSheppard2002 - ↑ 13,0 13,1 Eror:
<ref>nisun testo par el marcadorMPC41805 - ↑ 14,0 14,1 14,2 Eror:
<ref>nisun testo par el marcadorMPC42368 - ↑ Eror:
<ref>nisun testo par el marcadorOldenberg1988p104 - ↑ Eror:
<ref>nisun testo par el marcadorSrinivasan1997p48 - ↑ Kirk Miller, Unicode request for dwarf-planet symbols (PDF)unicode.org, 26 October 2021.
Altri projeti
[canbia | canbia el còdaxe]
Wikimedia Commons el detien imàjini o altri file so (20000) Varuna
el detien schemi gràfeghi so
