Wikipedia:Prinsipio

Benvegnesti inte ła Wikipedia Vèneta

L'ençiclopedia lìbara
andove tuti i połe cołaborar.

Serca inte łe 69 282 voxe, stae scriveste da 36 127 cołaboradori. Version mòbiłe Version stàndar

Co 69 282 voxe en łéngua Vèneta
e 36 127 utense notae

• Come notarse
• Portałi temàdeghi
• Guida
• Jùtame
• Ciàcołe

• 
  Istòria
  Guera de Morea

  Ła Guera de Morea ła xe sta conbatesta intrà el 1684 e el 1699 in Morea (el Pełoponexo de ancó), inte el Mar Exeo e in Dalmasia intrà la Republega Veneta e l'Inpero Otoman. La xe sta la setima de le oto guere conbateste intrà ła Venesia e i turchi, e ła ga vedesto ła ùltema espansion teritoriałe de ła Repùblega Vèneta, che a ła fin de ła guera, col Tratà de Karlowitz, la ga guadagnà ła Morea e calche toco de la Dalmàsia.
  Inte el 1683 xera s-ciopà na nova guera intrà l'Austria e i otomani, e un grando exèrsito turco el ga metesto l'asedio a Viena, ma el xe sta batesto da na Liga Santa tra połachi, austriaghi e todeschi, i cuałi, comandà dal re de Połònia Jan Sobieski, i ga sconvixesto e fato scanpar el exèrsito che asediava. Ełora i venesiani i ga pensà de profitar de sto momento, inte el cual i otomani i xera in crixi, par reconcuistar i teritori de l'Exeo e de ła Dalmasia, perdesti inte łe guere presedenti.
  
  Lexi la voxe...

  Cervantes Jáuregui

  

  Cervantes Jáuregui

• 
  Teritòrio
  Monte Paxùbio

  El Monte Paxùbio el xe un alto acròcoro de łe Prealpi Vènete, postà intrà ła provincia de Vicensa e ła provinsa de Trento. A sud e a est el casca xo inte łe val Łeogra e val Poxina, che łe xe visentine, e a ovest e a nord nord-est el ga ła Vałarsa e ła Val Teragnoło, che łe xe trentine. El Paso de ła Borcoła ło łiga ai Altipiani, el Paso Xomo al monte Novegno e el Pian de łe Fugase al Sengio Alto.
  Ła parte de sora del monte ła xe un altopian tajà da diversi vałoni, coi punti pi alti che xe el Roite (2148 m), el Pałòn (2232 m) e l'Incudine (2114 m), tuti in riga da nord a sud. Da sta cadena prinsipałe se destaca altre rame: cueła de ła Sima dei Forni Alti (2023 m) che ła va verso el Paso Xomo e chełi altri che i va verso al monte Xenevri, ai Soj Bianchi, al monte Bisorte e al Col Santo, tuti sora i domiła metri.
  
  Lexi ła vóxe...

  imàzene del dia

  

  Cervantes Jáuregui

• 
  Informàtega
  Navegadore web

  El navegador web o web browser (o pì senplegamente browser

  /ˈbraʊzə(r)/

  , che en inglexo significaria "sfojadore", ma inte ła so acesion informàtega signifegaria navegadore) en informadega, el xe na aplicasion che el consente a l'utente de ver e torse da on lato documenti de ipertesto, de solito scrivesti en HTML, e ła riprodusion de file multimediałi, scrivendo sol servidor, che el xe a dispoxision so el World Wide Web (la rete global che la se poxa so internet), so na rete locałe o sol steso computer, andove el browser el xe in execusion, e da che l'altro lato łe funsionalità de client par el protocoło HTTP, che regoła el descargamento de łe risorse dai server web partendo dal so indiriso URL;
  Intrà i navegadori pì doparai par computer, a difarensa de chełi par rełoji intełijenti e tełefunini ghe xe: Google Chrome, Internet Explorer, Mozilla Firefox, Microsoft Edge (vegnuo fora co Windows 10), Safari, Opera e Maxthon.
  
  Lexi ła voxe...

  imàzene del dia

  

  Cervantes Jáuregui

Lo savéito che?

El tèrmano 5G (acrònemo de 5th Generation) el se dòpara par indegar ła union de tecnołoxie de tełefonia mòbiłe e sełułare, andove i so stàndar i definise ła cuinta xenerasion de ła tełefonia mòbiłe, co na signifegadiva evołusion in confronto a ła presedente tecnołoxia 4G/IMT-Advanced. Ła so destribusion globałe ła xe stada scumisiada inte el 2019.

Lexi ła voxe...

On provèrbio a ócio

Cò che 'l omo xe pien de vin el te parla anca in latin

On testo a ócio

“ Petin e Petee xe ‘ndai a nosee. Petin ghe n’ha cata’ un sachetin, Petee piene e scarsee. Eora Petin ghe dise a Petee: “Petee, dame un fia’ dee to nosee, ti che te ghe n’ha piene e scarsee”. E Petee dise “No”. “Eora mi ciamo ‘l baston. Baston, bastona Petee, che no me da’ un fia’ dee so nosee, anca se el ghe n’ha piene e scarsee”. E ‘l baston dise “No”. „

Anonimo, Petìn e Petèe

25 de apriłe del 2024

Uncó i ze 340 ani

Ła Repùblega de Venèsia ła declara guera a l'Inpero Otoman. Taca ła sesta guera turco-venesiana o Guera de Morea. El Capitan zenerałe da Mar el ze Francesco Morosini.

Uncó i ze 79 ani

L'ezèrsito nazifasista el se rende e el dasa l'Itàlia dopo łe insuresion partezane de Zènoa, Miłan e Turin, metendo fin a ła ocupasion todesca in Itàlia: el avegnimento el vien recordà ogni ano da ła Festa de ła Libarasion

Uncó i ze 79 ani

Sincuanta Stati i fonda a San Francisco (California) l'Organizasion de łe Nasion Unie (ONU).

Uncó i ze 71 ani

Inte ła revista Nature vien scrivesto l'artìcuło A Structure for Deoxyribose Nucleic Acid de James Dewey Watson (ornitòłogo) e Francis Harry Compton Crick (fìzego). col cuało vien descrivesta ła struturasion a èłega del DNA, pal cuało i se ciaparà inte el 1962 el prèmio Nobel par ła medezina.

Uncó el ze el Dì de San Marco.

Ócio!: Premetindo che ła łéngua vèneta no ła ga oncora on stàndar bel-ché definio e che ła ga de consevensa pì de na variante, par capirse tuti mejo e réndar i artìcułi de Wikipèdia na cołesion de conceti ai cuałi tuti i połe farghe ingreso, se ga fato-sù de łe convension de scritura che, tegnendo fede a ła Grafia Vèneta Internasionałe Moderna, łe rende ła ensiclopedia pì omozènea.

• Vuto partesipar? Lezi i regołaminti de fondamento de ła nostra ensiclopedia, e rispeta ła wikiquette; notarse ze consejà ma no obligatorio.
• Vuto provar? Lezi come scrìvar na voxe.
• Gheto bezogno de on juto? Varda łe istrusion o fa na domanda al sporteło informasion.
• Vuto entrar inte ła nostra comunità? Lezi el nostro periòdego e varda i cati virtuałi dei Wikipediani.
• Vuto un spàsio Web? Descuerzi come métare Wikipedia sol to sito (agràtis!).
• Jùtene scrìvare łe voze che tute łe Wikipedie łe gavarìa da ver.
• Cosa ghene penseo de Wikipedia? Scrivìvine el vostro parer

[[Ajuto:Ajuto |Juto]]

[[Juto:Convension de scritura |Convension de scritura]]

[[Juto:FAQ |FAQ]]

[[Juto:Glosario |Gaƚepin tècnego del Wikipedian]]

.

Wikipedia e i so projeti fradeƚi multiłengua: