Articioco de Sant'Erasmo
Articioco de Sant'Erasmo | |
| Sorte | Eror cat.: (Istrusion) |
|---|---|
| Stato de orìzene | Itàłia  |
| Invension | } |
El articioco de Sant'Erasmo el xe na varietà particołare de articioco e ła crese soło inte łe ìzołe de ła laguna de Venesia (soratuto Sant'Erasmo, ma anca łe Vignołe, Mazzorbo, a Małamoco e Lio Picoło) . El xe na speciałità de ła cuxina veneta e, parvia del so cołore, el vien ciamà anca articioco viołeto de sant'Erasmo. El articioco el xe na pianta erbasea de ła fameja de łe Asteraceae (nome sientifego Cynara cardunculus). In todesco se dixe Artischocke, in inglexe artichoke, in sloveno artičóka, in italian carciofo (dal arabo al-kharshûf). Pianta ke dura senpre e ke riva anca a 1 metro e mexo, el articioco el ga un fusto carnoxo e çiłindrico, foje grande, longhe - a punta de lancia. I fiori i xe ingrumà in un capołin tondo, fato de un ricetacoło verde-vioła dove ke se inpianta i fiori veri e propri, fati a tubeto fin, de cołor blu-vioła. Inte el capołin gnancora maùro, i fiori i xe sarà su da piastrełe (łe par foje) carnoxe, una sora ł'altra, ciamà bratèe, ke łe finise co na spina. quel ke se magna xe ste bratèe e el ricetacoło, dito core.
Storia e habitat[canbia | canbia el còdaxe]
El articioco el xe sta coltivà prima de tuto in Siciłia a partir dal 1° secoło dopo de Cristo. Tipega pianta de anbiente mediteraneo,
ła varietà nostrana ła xe sta introdota a Venesia inte el sinquesento da i Ebrei, cusì come tanti altri piati tipisi de ła cuxina veneta e venesiana in particołare. Łe so quałità organołetike (saor, odor, teneresa) łe xe ligà a i canpi co tanta tera crea e sałi minerałi de ł'ìzoła de Sant'Erasmo.
Quando ke i se tira su[canbia | canbia el còdaxe]
Ła racolta ła scuminsia in apriłe, co łe castraùre, e ła va vanti fin zugno.
El articioco de sant'Erasmo presìdio Slow Food[canbia | canbia el còdaxe]
Par el so vałore, el articioco de Sant'Erasmo el ga ł'etiketa de Presidio Slow Food.
Linganbi foresti[canbia | canbia el còdaxe]
(IT) Ł'articioco de sant'Erasmo Archivià l'11 de otobre 2008 in Internet Archive.
(IT)
El consorsio de Sant'Erasmo Archivià l'11 de majo 2009 in Internet Archive.